Castrvm et Arena

2016 rok naszej ery dobiega do końca swojej drogi. Gdyby mieszkańcy Wiecznego Miasta dalej liczyli lata wg rachuby swoich poprzedników mielibyśmy rok 2769. Miesiąc grudzień na kalendarzu- mozaice z Suzy, III w. Prawdopodobnie przedstawia epizod z obrzędów na cześć Saturna.

Ponownie przeglądamy sprzęt gladiatorski. Dziś zakrzywiona sica , wyborowa broń Traka. Brązowa figurka traka. I- II w. n. e.

Dzisiaj pokrótce o trójzębie- groźnej broni sieciarza. Ranny sieciarz. Mozaika z willi rzymskiej w Bignor, Wielka Brytania

Zakumplowane z redakcją Castrvm et Arena (czyli ze mną) stowarzyszenie Hellas et Roma obchodzi swoje piętnaste urodziny! Uśmiechnięci Hellasi. Fot. Paweł Kurzewski

Gdy pisałem o tegorocznych Dymarkach Świętokrzyskich, obiecywałem linkować filmy z bitew. Tak się złożyło, że te odkryte w otchłaniach internetu, nie spełniały moich oczekiwań. Aż do dzisiaj. W sieci ukazała się fabularyzowana relacja, której autorem jest nasz towarzysz Q. P. Secvndvs- milites ad arma! Zwarte szeregi, marsowe miny- nadchodzi XXI! Fot. Anna Maria Bielecka      

W dniach 8 do 11 września braliśmy udział w ARTEfaktach- największej imprezie starożytniczej na Mazowszu. Życie legionisty to nie tylko wino i klepanie Celtek po tyłkach. Fot. Cezary Wyszyński

Tak, dobrze widzicie! Mało nam było grudziądzkich spotkań z Sienkiewiczem, mało akapitów noblowskiej powieści. Wyruszamy czytać Quo Vadis do Poznania. Neron w Bajach Jan Styka, 1900 r.

Dymarki Świętokrzyskie- impreza legendarna. Największa i najstarsza antyczna reko zabawa w Polsce. Tegoroczne Dymarki były wyjątkowe jeszcze z innego powodu-  starożytne piece zapłonęły już po raz pięćdziesiąty... Dymarki Świętokrzyskie są imprezą na którą bezskutecznie próbowałem się wybrać od początku mojego zaangażowania w rekonstrukcję. Udało się dopiero w tym roku, po czterech sezonach bytności w legionie... Zapraszam na moją subiektywną relację! "Kominiarze" przy pracy. Dwa tysiące lat temu stoki Świętego Krzyża usiane były takimi konstrukcjami... Fot. Anna Maria Bielecka

Po dłuższej przerwie kolejny post i następna porcja różności z naukowo- rekonstrukcyjnego świata. Lecimy! Ślepy harfista. Fragment fresku z grobowca urzędnika Nakhta.

Ano Odyseja. I to do tego historyczna. No i w Ogrodzieńcu. Zamek w Ogrodzieńcu, stan na wiek XIX, widziany okiem Napoleona Ordy.

Ze sporym opóźnieniem (niezależnym ode mnie) zamieszczam pierwszą relację z naszego wyjazdu do Xanten, czy też jak wolimy Colonia Ulpia Traiana.  "Tu byliśmy..." fot. Claudia Hezemans

Temat tykwy- manierki wraca jak bumerang i uderza mnie w mądralińskie czoło. Główna podejrzana...

To już  nasze piąte Varia! Dziś o dalekich echach antycznej taktyki w oddziałach prewencji oraz kolejnej ciekawej rzymskiej broni-  gwiżdżących pociskach. Nie milkną także echa ostatniego wyjazdu do Nijmegen, oraz kolejnego do Xanten. Zapraszam! Scavi di Pompei pędzla Filippo Palliziego, 1870 r.

Sukcesem zakończył się kolejny legionowy wyjazd do Nijmegen. Nie czas jednak odwieszać caligae na kołek- marszowym krokiem zmierza  w naszą stronę Xanten! Colonia Ulpia Traiana jak każde miasto ma swoje zakamarki...

Cycero miał kiedyś powiedzieć, że człowiekowi do szczęścia potrzeba jedynie biblioteki i ogrodu. Choć mym skromnym zdaniem czasem możemy potrzebować więcej, to nie da się ukryć, że czytanie książki na leżaku, w cieniu ogrodowej altany to prawdziwa przyjemność.  Opcjonalnie można zaopatrzyć się w szklankę jakiegoś zimnego napoju (polecam kwas chlebowy- Cicero zapewne raczył się winem zmieszanym z wodą). Zwłaszcza jeśli na miasto leje się iście śródziemnomorski żar. Rzymianin pogrążony w lekturze. Portret Menandra ze ściany domu w Pompejach, nazwanego jego imieniem.

Dzisiejsze varia sponsoruje Muzeum Okręgowe w Toruniu. Nareszcie zostaje też zalinkowany filmik "Narodowe czytanie Quo Vadis ". Za oknem zielono, na blogu zielono. Fragment fresku z Pompei, I w. n .e., obecnie w Narodowym Muzeum Archeologicznym w Neapolu.

Jak w tytule. Rapax rozpoczął sezon wyjazdem do Koblencji, premierę miał też film nagrywany ostatnio w Grudziądzu. Miesiąc maj na rzymskiej mozaice. I poł. III w. n. e. El Dżem, Tunezja.

W dzisiejszych variach o polskich archeologach i ich badaniach na obczyźnie, greckim okręcie oraz najpotężniejszej rzymskiej broni. Potężny masyw góry Ararat widziany z Erywania.

W poniedziałek, 25 kwietnia wraz z dekanusem Rogaczem odwiedziliśmy Grudziądz. Wzięliśmy tam udział jako statyści, aktorzy drugoplanowi i kostiumolodzy w Narodowym Czytaniu Quo Vadis . Dirce chrześcijaństwa

Ostatnio na fresze wybuchła dyskusja nt odświętnych sortów materiałowych. W skrócie dążymy do tego aby każdy z żołnierzy posiadał przynajmniej jedną tunikę w kolorze białym. O tym dlaczego w tym kolorze i dlaczego od święta przeczytacie w poniższym wpisie. Typowe rzymskie rekoludki

Na stronie IA UW można przeczytać kolejne numery czasopisma popularnonaukowego "Archeo UW" . Chwali się, że są jeszcze badacze dla których popularyzacja archeologii i nauki jako takiej nie jest pustym frazesem. Ileż to spisanej wiedzy kurzy się na półkach uniwersyteckich bibliotek? Barbarzyńscy auxilarii widoczni z lewej strony. Tarcza, pałka i spodnie- reko po taniości :)

W 1888 roku, na terenie oazy Fajum archeolog brytyjski W. M. Flinders Petrie odkopał starożytne miasto wraz z nekropolią. Dawni Egipcjanie nazywali osadę Szedet, czcili tam boga Sobka, wyobrażonego pod postacią krokodyla. Gad- Bóg pasiony był w przyświątynnym stawie- na szczęście wierni rzucali mu jedzenie a nie samych siebie. Gdy zdychał zastępowano go kolejnym. Greccy osadnicy przezwali więc osadę Krokodylopolis- Krokodyle miasto; następnie Ptolemeusz II Filadelfos na cześć swojej siostry i zarazem żony nazwał je Arsinoe. Jakiej nazwy nie nosiłby przedmiot naszych rozważań, był od zawsze rażony bezlitosnym, egipskim słońcem. Suchy klimat przechował do naszych czasów liczne, a jednak dalej ważne zabytki przeszłości. Mowa oczywiście o słynnych fajumskich portretach. Mumia czteroletniego dziecka- tak wyglądały portrety fajumskie in situ . Zabytek przechowywany obecnie w Staatliches Museum Ägyptischer Kunst, Monachium.

Drugiego dnia kwietnia bieżącego roku, w bydgoskim Fordonie spotkała się grupa legionistów z oddziałów Nasonis i Rogati. Cel: rozpoznanie okolicznych wzgórz i jarów, oficjalne, pierwsze wyjście reko w sezonie oraz długie opowieści przy kominku wieczorem. Drużyna pierścienia.

Pamiętacie jeszcze ten wpis ? Wspominałem w nim między innym o hełmach, przedstawionych na mogunckich reliefach. Na czaszach zamiast "brwi" widniały rybki, czy też delfiny.  Złożyło się, że nasz contubernialny kolega Rogatvs, zażyczył sobie takie cacko. W pracowni braci Pustelaków powstało więc dzieło sztuki kowalskiej. Rzeczony hełm.

W początkach września 2015 roku Muzeum w Lęborku ujawniło informację nt odkryć w Czarnówku pod Lęborkiem. Jest to bardzo ważne stanowisko dla polskiej archeologii- położone na kilku hektarach, użytkowane przez około 1500 lat, multikulturowe, birytualne cmentarzysko, obfitujące w ciekawe znaleziska. 1800 lat temu znajdowało się tam miejsce, w którym ludność będąca nosicielami kultury wielbarskiej grzebała swych zmarłych. Na przełomie II i III wieku n. e. pochowano tam młodą kobietę będącą najpewniej osobą bogatą i wpływową, bądź należącą do takiej rodziny. Nas najbardziej interesuje wachlarz przedmiotów które ta osoba zabrała ze sobą w swoją ostatnią, najdłuższą podróż. Grób wraz z wyposażeniem in situ. Za potłuczonym pucharem, obok czerwonej strzałki wskazującej północ czai się bohaterka wpisu.

Powracamy do tematyki walk gladiatorów. Jednym z najbardziej enigmatycznych, dziwacznych a jednocześnie ciekawych typów zawodników jest crupellarivs. Ten typ gladiatorów pojawia się w źródłach niezmiernie rzadko. Dysponujemy dosłownie jednym przekazem pisemnym oraz jednym  zabytkiem.  Obłędny Rycerz

Jesień 1876 roku, Londyn, Camomile Street. W miejscu dawnych, rzymskich murów miejskich trwają prace rozbiórkowe. W pobliżu fundamentów robotnicy znajdują fragmenty potłuczonych płaskorzeźb. Wezwani na miejsce dżentelmeni z magistratu rozpoznają w kamieniu dzieło Rzymian. Żołnierz z ul. Rumiankowej.

Za oknem słota, ziąb i zło. Jedynie powracające z wyraju gęsi zwiastują lepsze, wiosenne czasy. Na ulicach widać parasolki, płaszcze i kurtki z kapturem. Ale to Polska właśnie. Włochy z kolei kojarzą się nam jako kraj słoneczny i ciepły, ale uwierzcie, że tam też pada i bywa zimno :) Tak samo Rzymianie musieli stawiać czoła pogodzie, jeśli nie w Italii, to w licznych, północnych prowincjach. Podobnie jak my stosowali odpowiednie ubiory. Jedną z takich rzeczy jest paenula (wymawiamy pajnula)- obszerny płaszcz z kapturem. Pater familiae wraz z najbliższymi. Wszyscy w paenulae , gotowi na chłodniejsze wieczory :)

Dziś o pewnej roślince i jej bardzo pożytecznych owocach. Tykwa pospolita ( lagenaria siceraria ) zwana także kalebasą jest krewniaczką dyni. Jej owoce, oprócz tego, że są jadalne posiadają szereg innych zastosowań- wytwarza się z nich naczynia, różnego rodzaju pojemniki, lampiony i instrumenty muzyczne. Z nasion wytwarza się olej. Wszystkie tykwy świata wywodzą się od dwóch podgatunków- afrykańskiego i azjatyckiego.  Tak też można używać tykwy.

Jestem świeżo po przeczytaniu książki pp. P. Głuchowskiego i M. Górki pt. Karbala . Do przeczytania tej pozycji skłonił mnie seans filmu nazwanego tak samo jak książka. Polski film wojenny to hasło na które doznaję reakcji uczuleniowej- ostatnim który dało się obejrzeć były Demony wojny wg Goi - produkcja z 1998 roku. Nasi rodzimi filmowcy uraczyli nas po drodze różnymi potworkami pokroju Tajemnicy Westerplatte czy Bitwy Warszawskiej . Karbala pomimo pewnych niedociągnięć ogląda się dobrze- oby była jaskółką kolejnych, lepszych produkcji. Hell yeah

Jedzie okazałość i postrach nieprzyjaciela. Cytat z tytułu posta pochodzi z listu werbunkowego, jaki wyszedł z kancelarii króla Stefana Batorego. Wymienia on wyposażenie niezbędne dla każdego z husarzy. Pojawiają się też słynne skrzydła oraz cytat obalający większość mitów narosłych wokół tego elementu ekwipunku słynnej jazdy :) Wygląd budzący grozę i ogólnie pojęty lans- te cechy znalazłyby też uznanie wśród żołnierzy innej Rzeczypospolitej...

Dzisiaj upieczemy kilka pieczeni rzymskich na jednym ogniu. Będą Celtowie, Rzymianie, kowalstwo i morskie stworzenia.

Jest rok 225 p. n . e. W pobliżu Telamonu (dziś. Talamone) w Toskanii rozgrywa się bitwa, będąca jednym z epizodów rzymskiego podboju Galii Przedalpejskiej. Przeciwko legionom stają połączone siły plemion Bojów, Insubrów i Taurysków. Galów wspomagają przybyli z Alp Gesatae , śmiertelnie groźni najemnicy, walczący nago w pierwszych szeregach wojska. Tak mógł wyglądać jeden z Gesatae.       Wojownicy galijscy mogli przed bitwą wprowadzać się w rodzaj transu, wspierany przez adrenalinę, testosteron, alkohol i muzykę. Polibiusz, w opisie bitwy pod Telamonem wspomina straszny zgiełk jaki robiło wojsko celtyckie. Dźwięki trąb i rogów oraz okrzyki bojowe- obliczone na zastraszenie przeciwnika i podniesienie morale własnych wojsk. W wytworzeniu tego hałasu pomagała długa, trąba celtycka nazywana carnyx (czy też karnyks) od galijskiego "carn-" lub "cern- " oznaczającego róg. Był to instrument dęty, wykonany z metalu, z dzwonem w kształcie łba dzika. Dodatkowo ...

W rozmowach ze znajomymi lub przygodnie spotkanymi ludźmi, czy to na pokazach dla publiki czy też w życiu prywatnym, często zadawanym mi pytaniem jest: Właściwie czemu Rzym? Czemu nie średniowiecze czy okres II wojny światowej, tak przecież popularne w naszym kraju? Tak, więc na sobotni wieczór krótki spis: 5 powodów dla których warto zająć się rekonstrukcją Rzymu... Łapcie herbatę\ piwo\ wino\ whisky i lecimy! Dzisiejszy wpis sponsoruje bogini Flora ze Stabiów - nie żeby miała coś wspólnego z wpisem samym w sobie, jest po prostu ładna.

Dzisiaj pochylimy się na jedną z najpopularniejszych par gladiatorskich okresu pryncypatu. Mowa o parze retiarius- secutor (lub inaczej contraretiarius). Fragment mozaiki  z II w. n. e. przedstawiający walkę retiarius- secutor. Doskonale widoczne detale ubiorów i broni. Walce przygląda się sędzia ( summa rudis ). Nenning, Niemcy

Dzisiaj będzie kilka  rzeczy, raczej luźno ze sobą powiązanych. Kolejność bez znaczenia. I. Polska Agencja Prasowa donosi! Starożytne prasy oliwne w internecie Gratuluję autorowi cierpliwości, na pewno wymagało to ciężkiej pracy. To się nazywa znaleźć niszę! Przy okazji warto przypomnieć, jak ważna dla Rzymian była oliwa. Dziś używana jest głównie w kuchni, w Imperium jednak miała szereg innych zastosowań- oczywiście kulinarne także. Służyła w trakcie zabiegów higienicznych, do impregnacji skórzanych elementów stroju i rynsztunku czy jako paliwo do lampek. No i ładnie pachnie :) II. Sprawka już trochę przebrzmiała, ale na pochwalenie się nigdy za późno :) Otóż członkowie contuberni Nasonis i Rogati pozują do kalendarza Wyborczej na rok 2016, miesiąc maj . III. Na deser zabytek który dowodzi prawdziwości stwierdzenia, że małe jest piękne. Odnaleziony 2 lata temu w Londynie, przez archeologów z tamtejszego muzeum. Gladiatorski hełm, wyobrażenie tego sam...

Na wieczór piękny zabytek znajdujący się obecnie w zbiorach Staatliche Museen w Berlinie.

Salve! Kim jestem i co robię możecie przeczytać w zakładce "O mnie". Na blogu zamierzam pisać o rekonstrukcji, historii i archeologii- niekoniecznie w tej kolejności. Chronologicznie i tematycznie skupię się na pierwszym stuleciu po Chrystusie, przemierzać będziecie wraz ze mną rozległe przestrzenie Imperivm Romanvm, zajrzymy do żołnierskich namiotów, baraków gladiatorów i domów prostych Rzymian.  Pojawią się też zapewne inne ludy antycznego świata, ale to Kwirytom poświęcę najwięcej czasu i miejsca. Wkrótce na blogu pojawią się wpisy merytoryczne- czekajcie cierpliwie. Wyruszamy!